Klub Przedsiębiorców i Ekspertów

Co to jest prekluzja dowodowa w postępowaniu gospodarczym i jakie ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu między przedsiębiorcami przez sąd?

Zadaniem prekluzji dowodowej w postępowaniu gospodarczym jest zdyscyplinowanie stron procesu tak, aby prowadzone postępowanie nie było przewlekłe, oraz by sąd rozpoznający sprawę mógł wydać orzeczenie bez zbędnej zwłoki.

Sama instytucja prekluzji dowodowej po stronie powoda została uregulowana w art. 47912 kodeksu postępowania cywilnego nakazując powodowi, aby już w pozwie podał wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania. Możliwość powołania twierdzeń i dowodów w dalszym toku procesu nie jest jednak całkowicie wyłączona, lecz ogranicza się do dwóch sytuacji: gdy powód wykaże, że powołanie ich w pozwie nie było możliwe, lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Przepisy zastrzegają jednocześnie, że późniejsze powołanie twierdzeń i dowodów możliwe jest w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Odpowiednikiem prekluzji dowodowej po stronie pozwanego, (czyli podmiotu przeciwko któremu powód występuje z określonym roszczeniem) jest art. 47914 kodeksu postępowania cywilnego. Wszystkie twierdzenia, zarzuty i dowody na ich poparcie pozwany obowiązany jest zgłosić w odpowiedzi na pozew, lub gdy sąd uprzednio wydał nakaz zapłaty w zarzutach lub sprzeciwie od tego nakazu. Tak więc twierdzenia „obronne”, pozwany obowiązany jest zgłosić analogicznie jak powód, już przy swej pierwszej czynności procesowej. Tak jak w przypadku powoda, pozwany może powoływać dalsze twierdzenia
i dowody tylko w dwóch sytuacjach: gdy pozwany wykaże, że powołanie ich w pozwie nie było możliwe, lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Termin na późniejsze powołanie twierdzeń i dowodów został ograniczony do dwóch tygodni od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Z systemu prekluzji wynika również, że strony powinny podać przy swych pierwszych czynnościach procesowych również twierdzenia lub zarzuty ewentualne wraz z dowodami na ich poparcie na wypadek, gdyby sąd rozpoznający sprawę twierdzenia pierwotne pominął, dowody oddalił, albo okazałyby się one nieskuteczne.

Obowiązek, o którym mowa w art. 47912 i art. 47914 kodeksu postępowania cywilnego dotyczy wszystkich twierdzeń i dowodów bez względu na ich znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24.02.2005 r., I ACa 1533/04, OSA 2005, Nr 2, poz. 2).

Orzecznictwo sądów powszechnych łagodzi jednak w pewnym stopniu rygory nałożone przez ustawodawcę. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6.04.2006 r., (IV CSK 182/05, MoP 2006, Nr 9, s. 457) w którym uznał, że jednak istnieje możliwość dopuszczenia dowodów niezgłoszonych w pozwie lub odpowiedzi na pozew, jednakże sąd orzekający
w sprawie gospodarczej musi uzasadnić, z jakich powodów nie było możliwe powołanie ich w pozwie albo też wskazać dlaczego potrzeba ich powołania wynikła później.

Przystępując do sporu gospodarczego, przedsiębiorca obowiązany jest posiadać przygotowane dowody na poparcie swych twierdzeń, by móc przedstawić je sądowi przy swej pierwszej czynności procesowej. Jednocześnie, z uwagi na zasadę prekluzji dowodowej przedsiębiorca winien rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika tak, aby z pozoru wygrana sprawa nie została przez niego przegrana ze względu na spóźnione przedstawienie dowodów na poparcie swych twierdzeń.
Co to jest przymus adwokacko – radcowski i czy obowiązuje on w postępowaniu gospodarczym w sporze toczonym przed sądem między przedsiębiorcami?

Przymus adwokacko – radcowski to inaczej obowiązkowe zastępstwo strony postępowania przed sądem, do którego wykonywania uprawniony jest co do zasady pełnomocnik będący adwokatem lub radcą prawnym.

Przed sądami powszechnymi, gdzie dochodzi do merytorycznego rozstrzygnięcia przez sąd o roszczeniu powoda, przymus adwokacko – radcowski nie występuje. Pojawia się on dopiero na etapie postępowania przed Sądem Najwyższym.

Z instytucji przymusu adwokacko – radcowskiego uregulowanego w art. 871 kodeksu postępowania cywilnego wynika, że adwokat lub radca prawny zastępujący przedsiębiorcę, musi sporządzić w jego imieniu w szczególności: skargę kasacyjną, następnie wnieść ją do sądu i reprezentować go w tym postępowaniu. Sam przedsiębiorca może wystąpić jedynie do sądu II instancji z żądaniem wydania uzasadnienia orzeczenia (wyroku lub postanowienia), jak również postanowień zaskarżalnych zażaleniem.

Należy zaznaczyć, że skarga kasacyjna wniesiona z naruszeniem przepisu art. 871 § 1 kodeksu postępowania cywilnego ustanawiającego przymus adwokacki lub radcowski podlega odrzuceniu. (wyrok Sądu Najwyższego z 22.05.1997 r., III CZP 62/97).

Podsumowując, ustanowienie pełnomocnikiem adwokata lub radcę prawnego przez przedsiębiorcę w sporze przed sądem powszechnym nie jest obowiązkowe. Wymóg taki pojawia się w razie wszczęcia postępowania przed Sądem Najwyższym, na skutek wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia orzeczenia, sądu II instancji.
Opłaty bankowe jako koszt uzyskania przychodu

Które z opłat bankowych na rachunku firmowym stanowi koszt uzyskania przychodu?
Opłata za prowadzenie rachunku oraz za użytkowanie karty płatniczej - jest kosztem, ale czy opłaty za wykonanie przelewów też?

Wyjaśnienie

Zgodnie z art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (analogiczny zapis znajduje się w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – art. 22) kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 (w podatku dochodowym od osób fizycznych – art. 23). Nie powinno być wątpliwości, że opłaty za firmowe konto są związane z działalnością i co za tym idzie mogą być zaliczone do kosztów. \

Wydatki ponoszone przez przedsiębiorców mogą zatem zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki: po pierwsze – między wydatkiem a osiągnięciem przychodu istnieje związek przyczynowo-skutkowy (bezpośredni lub pośredni); po drugie – wydatek nie jest wymieniony w katalogu określonym w art. 16 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawierającym wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zakwalifikowanie poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo poprzedzone analizą, czy dany wydatek spełnia łącznie oba warunki.

Obowiązek posiadania rachunku bankowego przez przedsiębiorcę (przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą, jaki i za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej – definicja zaczerpnięta z art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności) nałożony został art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155 poz. 1095). W artykule tym mowa jest, iż dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Ponadto posiadanie rachunku bankowego i dokonywanie rozliczeń ze swoimi kontrahentami oraz regulując zobowiązania wobec Skarbu Państwa za jego pośrednictwem ma na celu usprawnienie prowadzenia działalności.

W związku z posiadaniem rachunku bankowego i dokonywaniem za jego pośrednictwem operacji płatniczych przedsiębiorstwo ponosi różnego rodzaju koszty, np. opłaty za prowadzenie rachunku, wydanie kart płatniczych i czeków, opłaty za dokonywane przelewy i realizowane wpłaty. Koszty te są wydatkami spełniającymi definicję kosztów uzyskania przychodu, nie są wymienione w katalogu zawierającym wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów oraz pozostają w pośrednim związku z przychodem osiąganym z prowadzenia działalności. W związku z tym spełnione są wszystkie przesłanki, aby wszelkiego rodzaju koszty z tytułu świadczonych przez bank usług zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

DOKUMENTOWANIE PONIESIENIA OPŁAT BANKOWYCH:

Należy pamiętać, że za dowód poniesienia kosztów bankowych uznaje się wyciąg bankowy, który jest dowodem księgowym zewnętrznym wystawianym przez bank obsługujący daną jednostkę.

Dowód w postaci wyciągu bankowego zawiera nie tylko operacje finansowe dokonywane przez jednostkę, ale także kwoty pobrane przez bank z tytułu świadczonych usług bankowych. Wyciąg, na którym widnieją wskazane kwoty, należy uznać za dowód poniesienia wszelkich opłat bankowych, w tym opłaty za dokonanie przelewów, opłaty za prowadzenie rachunku bankowego czy użytkowani karty płatniczej. Przy czym praktyka banków w zakresie wystawiania wyciągów bankowych jest różna, bowiem niektóre wystawiają wyciągi codziennie, inne raz w miesiącu. W konsekwencji wyciąg może obejmować operacje dokonane na rachunku bankowym w danym dniu lub też obejmować operacje z całego miesiąca. Bez względu na częstotliwość wystawiania wyciągów bankowych, to wyciąg bankowy stanowi dowód, na podstawie, którego należy dokonać zapisów dotyczących kosztów usług bankowych.

EWIDENCJA OPŁAT BANKOWYCH:

Jednostki zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych koszty bankowe księgują na koncie zespołu 4 planu kont – konto 402 Usługi obce (w analityce: opłaty bankowe) po stronie Wn w korespondencji ze stroną Ma konta 131 – Rachunek bankowy.
Natomiast przedsiębiorcy rozliczający się za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów koszty bankowe ewidencjonują w poz. 13 – Pozostałe wydatki

Reasumując należy stwierdzić, iż wszelkie opłaty bankowe związane z prowadzeniem firmowych rachunków bankowych i przeprowadzaniem za ich pośrednictwem transakcji stanowią koszt uzyskania przychodu, ponieważ są ponoszone w związku z prowadzoną działalnością.

Podstawa prawna:
- art. 22 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658
- art. 15 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
- art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej - t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155 poz. 1095

Rafał Wawrowski
Księgowy uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych
CERTYFIKAT KSIĘGOWY nr 7833/2004
Poznań, 2008-08-21
Wyjaśnienie dotyczące kosztów uzyskania przychodu

Stan faktyczny

Spółka zawarła umowę z firmą rekrutacyjną. Zapłaciła bezzwrotną zaliczkę na proces rekrutacji, który nie dobiegł końca. Spółka zrezygnowała z poszukiwania pracownika o takim profilu na skutek braku kandydata odpowiadającego jej wymogom.

Czy w takiej sytuacji zapłacona zaliczka może być kosztem uzyskania przychodu?

Wyjaśnienie

W świetle przepisów ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (art. 15 ust.1).

W mojej ocenie Spółka – zlecając proces rekrutacji - podejmowała racjonalną decyzję mającą na celu zachowanie źródła przychodu, a nawet jego rozwój. Na skutek sytuacji na rynku pracy, firma rekrutacyjna nie była w stanie dokończyć procesu rekrutacji, stąd decyzja o jego przerwaniu. Uważam, że jeżeli zdarzenia te są udokumentowane (rozwiązanie umowy, ew. korespondencja w tej sprawie), a ponadto na zaliczkę była wystawiona faktura, poniesiony koszt stanowi koszt uzyskania przychodu w ujęciu podatkowym.

Witold Missala
Doradca Podatkowy
Warszawa, 2008-06-20
Opodatkowanie podatkiem dochodowym izby gospodarczej

Izba Gospodarcza jest organizacją samorządu gospodarczego, działającą na podstawie przepisów ustawy z dnia 30.05.1989 r. o izbach gospodarczych. Izba gospodarcza z dniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskuje osobowość prawną (art. 8 ust. 2). A zatem opodatkowanie podatkiem dochodowym Izby reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych.

Izby mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych, przy czym dochód z takiej działalności służy wyłącznie realizacji celów statutowych (art. 14 ust. 2 ustawy o izbach gospodarczych).

Ogólną zasadą ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest powszechne opodatkowanie przychodów (dochodów) osób prawnych, chyba że ustawa ustanawia zwolnienia z podatku.

Dochody wolne od podatku określają przepisy art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Izby gospodarcze nie są wymienione w tym przepisie, inaczej niż np. izby rolnicze (art. 17 ust. 1 pkt 39). Do dochodów izb gospodarczych mogą ewentualnie mieć zastosowanie inne zwolnienia dotyczące ogółu podatników, albo pewnych ich grup.

Rozważyć należy, czy Izba może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na podstawie tego przepisu zwolnione od podatku dochodowego od osób prawnych są dochody podatników, którym celem statutowym jest m.in. działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa - w części przeznaczonej na te cele. § 5 Statutu Izby, wśród jej zadań wymienia także propagowanie i upowszechnianie osiągnięć naukowych, organizacyjnych i technicznych, co mieści się – moim zdaniem – w pojęciu działalności oświatowej. Jeżeli Izba zamierzałaby korzystać z tego zwolnienia, musiałaby wyodrębnić w swojej ewidencji księgowej koszty realizacji tego zadania statutowego.

Odmiennie należy ocenić zwolnienie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten zwalnia od podatku dochodowego od osób prawnych składki członkowskie członków organizacji politycznych, społecznych i zawodowych, w części nieprzeznaczonej na działalność gospodarczą. Wydaje się jednak, że izby gospodarczej nie można uznać za organizację zawodową, a zatem przepis ten nie znajdzie w tym przypadku zastosowania.

Reasumując, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie wprowadza zwolnienia podatkowego dla przychodów, czy dochodów izb gospodarczych. Izby mogą – w niewielkim zakresie – korzystać ze zwolnień podatkowych adresowanych do ogółu podatników, w szczególności ze zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Witold Missala
Doradca Podatkowy
Warszawa, 2008-06-02
Dodatkowe koszty prowadzenia ksiąg rachunkowych

Klienci w umowach z Biurem Rachunkowym - BR-Account zobowiązują się do pokrywania dodatkowych kosztów związanych z prowadzeniem ich ksiąg. Kosztami takimi są między innymi koszty prowizji bankowych pobieranych przez bank z rachunku bieżącego BR-Account za płatności dokonywane z subkonta klienta założonego w rachunku BR-Account.

Spółka wystawiała noty księgowe na pokrycie kosztów prowizji bankowych.

Stanowiska doradców:

1. Stanowisko pierwsze: mogła tak robić, gdyż jest to tylko i wyłącznie przeniesienie kosztów kontrahenta na jego rzecz – nie jest to refaktura ani też dodatkowa usługa.
2. Stanowisko drugie: nie mogła tak robić, gdyż jest to elementem usługi księgowej wykonywanej przez BR-Account i kwota powinna zostać dofakturowana do kwoty usługi podstawowej ( ze stawką VAT 22%).

Prośba pracowników Biura o ustosunkowanie się do powyższych opinii doradców.

Podzielam stanowisko wyrażone w pkt 2. Ze stanu faktycznego wynika bowiem, że dokonywanie płatności z subkonta klienta założonego w rachunku bankowym biura księgowego stanowi jeden z elementów usługi księgowej świadczonej przez BR Account i zdecydowanie nie jest usługą samoistną i niezależną od usługi księgowej. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem ETS wyrażonym m.in. w wyroku z dnia 27.10.2005 w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV (Holandia) przeciwko Staatssecretaris van Financien (Holandia) kilka świadczeń, które są tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzą one jedną całość rozdzielenie, której miałoby sztuczny charakter należy traktować jako jedną usługę. W przedstawionym stanie faktycznym zwrot kosztów prowizji bankowych należy więc moim zdaniem traktować jako element wynagrodzenia za usługę księgową i jako taki powinien on zostać doliczony do wynagrodzenia za usługi księgowe i, zgodnie z art. 29 ust.1 ustawy o podatku VAT opodatkowany tym podatkiem według stawki właściwej dla opodatkowania usług księgowych.

Sylwia Sobowiec
Warszawa, 2008-06-11
Depozyty gwarancyjne z tytułu umowy leasingu

Spółka pobrała od kontrahentów, z którymi zawarła umowy leasingu lub najmu długoterminowego, depozyty gwarancyjne na okres ok. 3 lat.
Depozyty wpłynęły na rachunek bieżący Firmy i są przez nią wykorzystywane w bieżącej działalności.
Jak prawidłowo powinny zostać te środki zdeponowane? Czy powinny znaleźć się na wyodrębnionym rachunku bankowym (na subkoncie)?
Oraz drugie nasuwające się pytanie, co w takim przypadku z odsetkami kapitałowymi od tych środków. Czy są one przychodem Firmy?

Kaucja jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. Jest ona formą zabezpieczenia bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich niewykonania czy też nienależytego wykonania. Co do zasady ma charakter zwrotny i w swojej istocie ma jedynie na celu zabezpieczenie wierzytelności z tytułu zawartej umowy. Środki te są do czasu określonego w umowie własnością otrzymującego. Przy czym nie pozostają w dyspozycji wpłacającego i podlegają zwrotowi lub rozliczeniu.

Kwota kaucji bądź gwarancji winna być deponowana na wyodrębnionym rachunku, charakter kaucji, czy depozytu gwarancyjnego wskazuje, iż nie powinny one służyć finansowaniu bieżącej działalności wierzyciela.

Co do odsetek należy rozważyć dwie sytuacje w zależności od zapisów umowy.

1. Umowa przewiduje, że kaucja jest oprocentowana.

Z treści pytania wynika tylko bowiem, że dłużnik zobowiązany jest do wpłacenia kaucji do czasu upływu okresu umowy. Nie jest jednak wyjaśnione, czy strony ustaliły, że wartość zabezpieczenia zostanie wpłacona na oprocentowany rachunek bankowy czy też dłużnik po prostu wpłacił wymaganą sumę na konto wierzyciela bez żadnych szczególnych zastrzeżeń.

Gdyby z umowy wynikało, że kaucja zostanie zwrócona wraz z oprocentowaniem, to nie byłoby wątpliwości, że w rozważanej sytuacji dłużnik mógłby żądać od kontrahenta należnych za ten okres odsetek (przy czym - jeżeli umowa nie stanowiłaby inaczej - należałyby się one w wysokości odsetek ustawowych). I wtedy odsetki te byłyby przychodem dłużnika, ale dopiero w momencie otrzymania kaucji wraz z odsetkami. Za przychód podatkowy są uznawane wyłącznie faktycznie otrzymane odsetki od należności. Przy czym dla celów podatku dochodowego nie ma znaczenia sam fakt naliczenia odsetek, stąd dopiero ich otrzymanie wywołuje skutek podatkowy. Stanowisko takie potwierdza m.in. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie (w piśmie z 6 marca 2006 r., nr D-1/423-2/06).

Załóżmy jednak, że zgodnie z umową kwota gwarancji, o której cały czas mowa, miała być wpłacona na “oprocentowany rachunek”. Z takiego brzmienia umowy można byłoby wnioskować, że strony miały na myśli oprocentowanie wpłaconej kaucji w takiej wysokości, w jakiej czyni to bank. Zakładając, że taka była również wola stron podpisujących umowę, dłużnik mógłby domagać się od wierzyciela zapłaty tak obliczonego oprocentowania. W umowach należy bowiem raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 § 2 K.c.).

Przyjmując, że na powyższej podstawie należał się zwrot kaucji wraz z oprocentowaniem, wypadałoby jeszcze rozważyć, czy należałoby od tego odjąć opłaty za prowadzenie rachunku. Aby unikać podobnych problemów, kwestie te powinno się rozstrzygać już na etapie sporządzania umowy. Niemniej jednak w zaistniałej sytuacji można uznać, że opłaty takie trzeba byłoby uwzględnić, ale tylko wówczas, gdyby inwestor założył na potrzeby wpłaty zabezpieczenia osobny rachunek. W przeciwnym bowiem razie nie powinny być one brane pod uwagę.

2. W umowie brak zapisów o oprocentowaniu kaucji.

Jeżeli natomiast strony porozumiały się jedynie co do obowiązku uiszczenia stosownej kaucji, a nie było żadnych ustaleń co do jej oprocentowania, to dłużnikowi należy się z powrotem tylko tyle, ile kilka lat temu wpłacił inwestorowi tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Zgodnie bowiem z przepisem art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. W tym przypadku podstawy do naliczania odsetek należałoby szukać jedynie w treści czynności prawnej (umowy). Żaden przepis prawa nie przyznaje w takich sytuacjach wpłacającemu kaucję odsetki. I w tym wypadku zdeponowanie kaucji na oprocentowanym rachunku powoduje, iż odsetki uzyskane od tych kwot stają się przychodem firmy będącej właścicielem rachunku bankowego. Odsetki od kaucji staną się przychodem z działalności gospodarczej w momencie ich faktycznego otrzymania.

Zatem, kwota kaucji bądź gwarancji winna być deponowana na wyodrębnionym rachunku, a środki tam zdeponowane nie powinny służyć bieżącej działalności, gdyż celem ich wpłaty nie było finansowanie bieżącej działalności właściciela rachunku, ale zabezpieczenie umowy.

Ponadto, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, kaucja podlega zwrotowi w tej samej wysokości w jakiej została wpłacona.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej to ewentualne odsetki od zdeponowanej kwoty są przychodem właściciela rachunku w momencie ich otrzymania, jeżeli natomiast umowa przewiduje zwrot kaucji z odsetkami to odsetki te stają się przychodem dłużnika w dniu ich otrzymania.

Jeżeli umowa nie przewiduje zwrotu kaucji wraz z odsetkami najlepiej gwarancje te deponować na oddzielnym, nieoprocentowanym, rachunku (subkoncie). Kaucja w swojej istocie ma jedynie na celu zabezpieczenie wierzytelności z tytułu zawartej umowy i nie powinna przysparzać żadnych pożytków, jakimi niewątpliwie są odsetki wynikające z oprocentowania rachunku bankowego.

Rafał Wawrowski
Księgowy uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych
CERTYFIKAT KSIĘGOWY nr 7833/2004
Poznań 10.06.2008
Depozyty gwarancyjne

Wg mojej wiedzy, depozyty gwarancyjne np. z tytułu łączącej strony umowy najmu nie muszą być zdeponowane na odrębnym subkoncie. W księgach powinny być umieszczone w miejscu w którym dokonuje się wpisów dot. lokat bankowych.

Środki pochodzące z wpłaconego depozytu muszą być dostępne na każde żądanie strony, która wpłaciła kaucję z tym zastrzeżeniem, że żądanie zwrotu środków skuteczne będzie wówczas, gdy nastąpi określone w umowie zdarzenie uzasadniające zwrot wpłaconej kaucji np. strony w umowie zastrzegły, że w przypadku zakończenia okresu na jaki umowa została zawarta oraz po ostatecznym rozliczeniu stron, depozyt zostanie zwrócony.

Od stron danego stosunku prawnego zależy czy środki pieniężne stanowiące kaucję gwarancyjną będą oprocentowane i której stronie przysługiwać będą odsetki od kwoty wpłaconego depozytu.

Tak więc wyłącznie od stron umowy zależy w jaki sposób określą one zasady związane z oprocentowaniem czy zwrotem wpłaconego depozytu pieniężnego (kaucji).

Co do możliwości rozporządzania środkami pochodzącym z depozytu to w mojej ocenie jeśli strony nie zastrzegły w umowie, że rozporządzanie środkami nie jest zabronione to takie rozporządzenie może nastąpić z tym zastrzeżeniem, że strona dokonująca rozporządzenia robi to na swój koszt i ryzyko utraty środków.

Istotny wydaje się również cel w jakim strony ustanawiają depozyty pieniężny (kaucję). Jeśli by przyjąć, że stronie, która jest depozytariuszem przysługują odsetki od depozytu to mogło by to nasuwać wątpliwości czy strony przy okazji zawartej np. umowy najmu nie dokonały (celowo) innej czynności prawnej tj. nie została udzielona pożyczka - co mogłoby rodzić wątpliwości natury podatkowej.

W odniesieniu do sklasyfikowania depozytu gwarancyjnego, którym strona mogłaby rozporządzać wydaje się, że pomocnym będzie przepisy art. 845 Kc dot. depozytu nieprawidłowego ponieważ mamy do czynienia ze stosunkiem prawnym łączącą w sobie dwa elementy tj. element przechowania oraz element pożyczki.

W przypadku depozytu nieprawidłowego, środki pieniężne złożone w depozyt zostają relanie wydane depozytariuszowi (tak jak przy depozycie) a depozytariusz może nimi rozporządzać (tak jak przy pożyczce).

Odsetki od depozytu będą przychodem w rozumieniu ustawy o CIT, zgodnie z ogólna definicją z art.12 ust. 1 pkt 1.

Michał Tarka
Doradca podatkowy
Poznań, 14.06.2008
Rekrutacja pracowników

Spółka zawarła umowę z firmą rekrutacyjną. Zapłaciła bezzwrotną zaliczkę na proces rekrutacji, który nie dobiegł końca. Spółka zrezygnowała z poszukiwania danego profilu pracownika. Czy zapłacona zaliczka może być kosztem uzyskania przychodu w takiej sytuacji?

Organy podatkowe stwierdziły, że wydatki poniesione przez spółkę na rekrutację podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów jedynie w przypadku, gdy pracownicy podpisywali umowy o pracę ze spółką.

Jednak w ocenie sądu jeśli spółka ponosi wydatki na rekrutację pracowników i otrzymują oni wynagrodzenie za wzięcie w niej udziału, to można je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Jest tak nawet w sytuacji, gdy osoby, które uczestniczyły w procesie rekrutacyjnym, ostatecznie nie podpisały umowy o pracę.

Zatem: wydatki związane z rekrutacją pracowników mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, nawet jeśli rekrutowani pracownicy nie zostaną ostatecznie zatrudnieni w firmie, która ten proces rekrutacji przeprowadziła — z Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 listopada 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 999/

Monika Szczerbak
Klub Przedsiębiorców i Ekspertów
Warszawa, 16.06.2008
Impreza integracyjna dla pracowników

W przypadku organizacji imprezy integracyjnej, aby zaliczyć ten wydatek do kosztów uzyskania przychodów, należy położyć szczególny akcent na motywujący charakter imprezy. W przeciwnym wypadku wydatki na imprezę nie będą podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Spólka organizując dla pracowników imprezę integracyjną musi jako cel tej imprezy przyjąć zintegrowanie pracowników, poprawę atmosfery pracy, wzrost wydajności i motywacji w zakresie wykonywania obowiązków pracowniczych. Jeżeli nie przyjmie takiego celu, to samo spotkanie polegające na konsumpcji nie będzie kosztem uzyskania przychodów — orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 4283/06)

Zdarza się, że pracownicy urzędu skarbowego interpretują organizowane przez spółkę imprezy turystyczne, sportowe i kulturalne jako spełniające wszelkie warunki zawierające się w działalności socjalnej, w rozumieniu ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W związku z tym powinny być sfinansowane ze środków funduszu świadczeń socjalnych i wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Natomiast spotkania pracowników w lokalach gastronomicznych lub plenerze, czy też spotkania okolicznościowe z pracownikami spółki (np. pożegnania osób przechodzących na emeryturę, spotkania wigilijne) nie są związane z przychodami ani bezpośrednio, ani pośrednio, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, nie mogą zatem stanowić kosztów uzyskania przychodów i pomniejszać podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Odnośnie imprez integracyjnych jest — zdaniem sądu — możliwość zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych, tylko w przypadku gdy pracodawca stawia szczególny akcent na motywacyjny charakter imprezy. Inaczej wydatki na imprezę nie będą podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, jako wydatki na działalność socjalną.

Odnośnie pozostałych wydatków dotyczących innych imprez pracowniczych związanych np. z odejściem osoby na emeryturę czy też spotkanie wielkanocne w ocenie sądu, nie mają one związku z przychodem, a zatem są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Tego typu spotkania są zwyczajowe, dotyczą tradycji obchodzenia świąt, a zatem ich cel nie ma charakteru motywacyjnego i nie ma związku z przychodem, nawet w sposób pośredni — stwierdził sąd.

Monika Szczerbak
Klub Przedsiębiorców i Ekspertów
Warszawa, 16.06.2008

Szukaj w serwisie

Klub Przedsiębiorców i Ekspertów

Co to jest prekluzja dowodowa w postępowaniu gospodarczym i jakie ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu między przedsiębiorcami przez sąd?

Co to jest przymus adwokacko – radcowski i czy obowiązuje on w postępowaniu gospodarczym w sporze toczonym przed sądem między przedsiębiorcami?

Opłaty bankowe jako koszt uzyskania przychodu

Wyjaśnienie dotyczące kosztów uzyskania przychodu

Opodatkowanie podatkiem dochodowym izby gospodarczej

Dodatkowe koszty prowadzenia ksiąg rachunkowych

Depozyty gwarancyjne z tytułu umowy leasingu

Depozyty gwarancyjne

Rekrutacja pracowników

Impreza integracyjna dla pracowników

Oddziały PTE